Κινηματικό ταλέντο και πνευματικό ταλέντο
Πλούταρχος Σαρασλανίδης 18:05 03-02-2025

Μέσα στον χώρο του αθλητισμού υπάρχουν διαφορετικές εκτιμήσεις για τα ταλέντα, με βάση την πνευματική και σωματική ικανότητα του αθλητή. Αρκετοί πιστεύουν ότι οι καλοί μαθητές, δηλαδή οι προικισμένοι πνευματικά, θα έχουν καλύτερη αφετηρία για εκμάθηση νέων κινητικών δεξιοτήτων, εφόσον διαθέτουν και τις προαπαιτούμενες φυσικές ικανότητες.
Διερευνώντας τις εγκεφαλικές λειτουργίες διαπιστώνουμε ότι οι κινητικές δεξιότητες ελέγχονται κυρίως από τον κινητικό φλοιό και την παρεγκεφαλίδα, τα οποία συντονίζουν την κίνηση, την ισορροπία, την ακρίβεια και την κινητική μνήμη. Ένας αθλητής κινηματικά “έξυπνος” παρουσιάζει υψηλή απόδοση σε αυτές τις βασικές κινητικές-γνωστικές διεργασίες(επιδεξιότητα στο σώμα). Ειδικότερα η παρεγκεφαλίδα συμβάλλει στη ρύθμιση του μυϊκού τόνου και της στάσης του σώματος και είναι υπεύθυνη για την κινητική μνήμη. Δηλαδή δραστηριοποιείται περισσότερο σε κινήσεις που έχουν αυτοματοποιηθεί.
Όσον αφορά τις πνευματικές δεξιότητες και την μάθηση ελέγχονται από άλλες εγκεφαλικές περιοχές όπως ο ιππόκαμπος, ο προμετωπιαίος φλοιός, ο βρεγματικός λοβός και η αμυγδαλή, που επεξεργάζονται τη μνήμη, τη σκέψη και τα συναισθήματα..
Όμως στην διαδικασία εκμάθησης νέων κινητικών δεξιοτήτων υπάρχει σύνδεση με ορισμένα από τα κέντρα που ελέγχουν τις πνευματικές δεξιότητες τις στιγμές που θα πρέπει ένας αθλούμενος να δώσει την προσοχή του για να παρατηρήσει και στην συνέχεια να εκτελέσει την κινητική δεξιότητα που θέλει / πρέπει να μάθει και την οποία βλέπει και ακούει λεκτικά από τον προπονητή. Αυτή η διαδικασία είναι ξεχωριστή από την ικανότητα να μαθαίνω πνευματικά. Πιο συγκεκριμένα ο ιππόκαμπος που είναι κύριο κέντρο μάθησης και μνήμης και βοηθά στη μετατροπή της βραχυπρόθεσμης μνήμης σε μακροπρόθεσμη δεν συμμετέχει στην κινητική μάθηση.
Με βάση τα παραπάνω δεδομένα οι μαθητικές-μαθησιακές επιδόσεις δεν σχετίζονται με τις κινητικές δεξιότητες. Προφανώς και υπάρχουν “έξυπνοι” μαθητές που έχουν ανεπτυγμένα όλα τα κέντρα που συνδέονται με την πνευματική και την κινηματική μάθηση.
Επιπλέον, για το σύνολο των αθλουμένων, πολύ σημαντική διαπίστωση των ερευνητών είναι ότι η σωματική άσκηση, πέρα από βιολογικές επιδράσεις(κυκλοφορικό-καρδιά-μυς) και τις κινητικές δεξιότητες, μπορεί να ενισχύσει την συγκέντρωση, την μνήμη, την δημιουργικότητα και επιπλέον την αντίσταση στο άγχος μέσω της αυξημένης ροής αίματος στον εγκέφαλο και της ενεργοποίησης νευροδιαβιβαστών όπως η ντοπαμίνη και η σεροτονίνη. Ουσιαστικά υπάρχει αλληλεπίδραση μεταξύ των δύο διαφορετικών εγκεφαλικών συστημάτων. Με άλλα λόγια, η σωματική δραστηριότητα δεν είναι μόνο ωφέλιμη για το σώμα αλλά και για τον εγκέφαλο!