Ο Ημιμαραθώνιος Αθηνών (12/09/2021) χαρακτηρίζεται ως «το πρώτο μεγάλο δρομικό ραντεβού μετά από καιρό» (από την επίσημη ιστοσελίδα της διοργάνωσης), περιγραφή που είναι εκατό τοις εκατό ακριβής. Μετά από μια μακρά παρένθεση (ελέω πανδημίας) οι μεγαλύτεροι δρομείς της χώρας, μαζί με πλήθος άλλων αθλητών κι απλών αθλούμενων, θα δώσουν το παρόν σε μια μεγάλη γιορτή του αθλητισμού, κι όλοι εμείς ανυπομονούμε να παρακολουθήσουμε τις προσπάθειές τους!

Η εφετινή διοργάνωση συγκεντρώνει πολλές ιδιαιτερότητες – τόσο λόγω των υγειονομικών πρωτοκόλλων που ισχύουν, όσο και της νέας, αχαρτογράφητης διαδρομής με την οποία θα αναμετρηθούν οι δρομείς. Ως μπούσουλα και σύμμαχο στην προσπάθειά τους αυτή, ο γράφοντας παρουσιάζει παρακάτω έναν εμπειρικό πίνακα 61 περασμάτων (για επιδόσεις από 1:06’40’’ έως και 2:45’15’’), με την ευχή να σας φανεί έστω και λίγο χρήσιμος.

Ο παραπάνω πίνακας μπορεί να εφαρμοστεί ως σημείο αναφοράς σε οποιονδήποτε αγώνα αντίστοιχης απόστασης, και συνεπώς και στον επερχόμενο Διεθνή Ημιμαραθώνιο Θεσσαλονίκης (17/10/2021). Άλλωστε, η αρχή του ελέγχου του μέσου ρυθμού είναι κοινή για όλους τους αγώνες αντοχής. Κρατήστε απλά κατά νου ότι, εξαιτίας της ευκολότερης διαδρομής, οι επιδόσεις στη Θεσσαλονίκη (δεδομένων βεβαίως και των καιρικών συνθηκών) θα είναι σαφώς ταχύτερες από αυτές του πίνακα, από 2’00’’ για τους πρώτους έως και 5’00’’ για τους πιο αργούς δρομείς.

 

Χαρακτηρίζω κάθε φορά τους πίνακες μου «εμπειρικούς», καθώς είναι αποτέλεσμα της εμπειρίας και των παρατηρήσεών μου, κι όχι κάποιας επιστημονικής ανάλυσης. Άλλωστε, ουδέποτε υπήρξα προπονητής ή θεωρητικός των δρόμων αντοχής, ούτε και διεκδίκησα έναν τέτοιο ρόλο. Κι ωστόσο, οι 450 τόσοι αγώνες στους οποίους έχω συμμετάσχει (65 Μαραθώνιοι), κι οι αναρίθμητοι άλλοι που έχω παρακολουθήσει είναι για μένα μεγάλη παρακαταθήκη. Κι επειδή ανέκαθεν πίστευα ότι γνώση χωρίς γνώμη είναι τυφλή, αισθάνομαι την υποχρέωση να τη μοιραστώ μαζί σας, όπως ακριβώς κι άλλοι εμπειρότεροι μοιράστηκαν κάποτε (και μοιράζονται ακόμη, καθώς η επιμόρφωσή μας είναι μια συνεχής διαδικασία…) και μαζί μου τις γνώσεις και τη σοφία τους. Η απειρία φτιάχνει την τύχη. Αντίθετα, η εμπειρία δίνει την τέχνη. Η εμπειρία είναι πάντα ο παρατηρητής. Η εμπειρία παρέχει τις γνώσεις, και οι γνώσεις καταλήγουν στην επιστήμη. Για τούτο, την εμπειρία μην την αγνοείτε. Ακούστε τη, αφουγκραστείτε και κρίνετε τελικά πώς (και αν) θα την αξιοποιήσετε.

Ο πίνακας αφιερώνεται στον αείμνηστο Μιχάλη Κούση και τον άρχοντα Σπύρο Ανδριόπουλο. Ιερά τέρατα και οι δύο, προσέγγιζαν τους αγώνες με τη λογική «όλα ή τίποτα». Ζόρικη προσέγγιση αλήθεια – και πόσοι άραγε μπορούν να την ακολουθήσουν; Αντίθετα, ανέκαθεν πίστευα ότι «το είναι μας είναι το μυαλό μας». Στους δρόμους αποστάσεων (όπως και στη ζωή) η υπομονή είναι μεγάλη αρετή, και ανταμείβει πάντα, μάθημα που ο γράφοντας χρωστάει στους Νίκο Πολλιά και Αντρέα Φωτάκη (και τους ευχαριστώ απεριόριστα για τούτο). Πάνω σε αυτή τη φιλοσοφία στηρίζονται κάθε φορά οι πίνακες που κοινοποιώ.

Από τα σημαντικότερα μαθήματα που πήρε ο γράφοντας από τους δρόμους αντοχής είναι η αξία της υπομονής. Αυτό που έμαθα εμπειρικά, με κόπο κι ιδρώτα μέσα στις προπονήσεις και τους αγώνες, χάρηκα που είδα να επιβεβαιώνεται αργότερα στα διαβάσματά μου από μεγάλους φιλοσόφους και διανοητές. Ο Φραντς Κάφκα έλεγε ότι κάθε ανθρώπινο λάθος είναι καρπός ανυπομονησίας. Η υπομονή είναι μια έξυπνη πρακτική στάση, που μας γλιτώνει από άπειρες συγκρούσεις. Από την άλλη, ο γκουρού Osho έλεγε ότι στην απλή παρατήρηση των γεγονότων έγκειται η τέχνη της υπομονής. Το να βλέπουμε όσα συμβαίνουν γύρω μας χωρίς να τα προσπερνάμε δείχνει ότι κατέχουμε την επιστήμη της ειρήνης, που δεν είναι άλλη από την υπομονή. Ο Δαλάι Λάμα διαβεβαιώνει ότι τίποτα δεν είναι τελικά τόσο ελκυστικό στον άνθρωπο όσο η ευγένεια, η ανεκτικότητα και η υπομονή του. Την καλύτερη ωστόσο θέση για το θέμα, ο γράφοντας την αναγνωρίζει στον Ζαν Ζακ Ρουσσώ, που έλεγε ότι η υπομονή είναι μια ρίζα πικρή, αλλά οι καρποί της γλυκύτατοι. Ας χτίσουμε πάνω σε αυτές τις αρχές τις προπονήσεις και τους αγώνες μας, και το αποτέλεσμα θα μας δικαιώσει, θα δείτε…

 

Επαφίεται στον καθένα ποια «σχολή» τελικά θα ακολουθήσει. Και οι δυο έχουν τη δική τους ξεχωριστή ομορφιά – η αδρεναλίνη του να κινείσαι συνεχώς στα κόκκινα, αλλά και η πιο εγκεφαλική ασφάλεια της «πράσινης» περιοχής, αν μου επιτρέπετε, για να «οπτικοποιήσω» τρόπον τινά τις δυο σχολές. Προς υποστήριξη ωστόσο της προσωπικής μου θέσης, παρουσιάζω παρακάτω τα αποτελέσματα του αγώνα που διεξήχθη πέρυσι στο Σχινιά για το Πανελλήνιο Πρωτάθλημα. Πέρα από κάθε θεωρητική ανάλυση, τα περάσματα των πρώτων νικητών, ανδρών και γυναικών, αποδεικνύουν εμπράκτως και σε πραγματικές συνθήκες την αξία του «φεύγω αργά». Τα συμπεράσματα δικά σας!

Παρατηρήσεις – αγωνιστική τακτική

Πριν προχωρήσουμε στις προτάσεις του γράφοντα που αφορούν στην αγωνιστική τακτική, θα θελα να απευθύνω κάτι προσωπικό, τόσο στους διεκδικητές των πρώτων θέσεων όσο και στους υπόλοιπους δρομείς. Είναι πολύ πολύ σημαντικό να αγωνίζεστε κόντρα σε πολλούς καλούς αθλητές. Οι Άγγλοι λένε με το χαρακτηριστικό τους φλέγμα ότι οι αγώνες βελτιώνουν το είδος. Μην επιθυμείτε τον εύκολο ανταγωνισμό. Μόνο απέναντι σε ισάξιους ή και καλύτερους αθλητές γινόμαστε κι εμείς καλύτεροι. Ο ανταγωνισμός (πάντα στα πλαίσια του ευ αγωνίζεσθε και της ευγενούς άμιλλάς, αυτονόητα και τα δυο) είναι που θα μας πάει πιο μακριά. Ακόμη κι αν ένας μεγάλος αθλητής μας στερήσει τη νίκη, αντιμετωπίζοντας το θέμα μακροπρόθεσμα, αποδεικνύεται ότι μπορεί αυτό να μας βγάζει τον καλύτερο εαυτό μας. Οι μετέχοντες σε έναν αγώνα, πρωταθλητές, αθλητές ή απλοί αθλούμενοι, κάνουν όλοι τη δική τους υπερπροσπάθεια. Είναι σημαντικό να μην το ξεχνάμε ποτέ αυτό, και να αποδίδουμε σε όλους τον σεβασμό που τους αξίζει. Ο αθλητισμός είναι πολιτισμός – κι έχει μέσα του συνυφασμένα τη χαρά και τη λύπη, τον πόνο και τον θρίαμβο, τη σκληρή δουλειά και τη μεγάλη ανταμοιβή, την ήττα και το μεγαλείο, όλα που φτιάχνουν μια ζωή που αξίζει να ζεις. Να θυμάστε – μετάλλια, νίκες και ρεκόρ έρχονται και παρέρχονται, αυτό που μένει στις καρδιές μας είναι οι αξίες, το ήθος κι ο άνθρωπος.

Για την εφαρμογή μιας επιτυχημένης αγωνιστικής τακτικής χρειάζεται πάντα αυτοσυγκράτηση και σύνεση. Ειδικά στον συγκεκριμένο αγώνα, αυτό είναι παραπάνω από απαραίτητο. Η διαδρομή εφέτος θα είναι «αχαρτογράφητη» (χωρίς να έχουμε δεδομένα από προηγούμενες διοργανώσεις ) και αρκετά δυσκολότερη, με συνεχείς ανηφοροκατηφόρες. Πρέπει επομένως να αποφύγουμε την υπερεκτίμηση των δυνάμεών μας. Να θυμάστε ότι δεν ανεβαίνουμε γρήγορα τις ανηφόρες, γιατί ανεβάζουμε αχρείαστα παλμούς, και καταναλώνουμε γλυκογόνο έναντι μηδαμινού κέρδους. Η δρομική οικονομία είναι θεμελιώδες χαρακτηριστικό ενός μεγάλου αθλητή. Για τούτο, ανεβαίνουμε γλυκά, με ελαφριά κλίση του σώματος προς τα μπροστά, μειώνουμε το μήκος του δρασκελισμού μας κι αυξανουμε το ρυθμό του (μικρότερα και ταχύτερα βήματα), δουλεύουμε τα χέρια μας δίνοντας επιπλέον ώθηση και, αν τρέξουμε έξυπνα, κερδίζουμε τον χαμένο χρόνο στις κατηφόρες και τις ευθείες. Ειδικά για τις κατηφόρες, κι εκεί χρειάζεται προσοχή – δεν ορμάμε κατευθείαν στο 100%, επιτρέποντας στο μυοσκελετικό μας σύστημα να προσαρμοστεί σταδιακά.

Τα δυσκολότερο κομμάτι του αγώνα είναι από το 12^ο έως και το 16^ο χιλιόμετρο της διαδρομής με κορύφωση την ανηφορική λεωφόρο Αλεξάνδρας. Επιδείξτε σύνεση κι υπομονή, καθώς οι πρώτες θέσεις θα κριθούν στα τελευταία ανηφορικά 1000 μέτρα με κορύφωση τα τελευταία 250 μέτρα. Εκεί είναι που απαιτείται το όλα ή τίποτα, εκεί (κατά το ρηθέν) είναι που ξεχωρίζουν τα παιδιά από τους άντρες, γιατί στο φίνις είναι η πεμπτουσία του αγώνα – θυμηθείτε μόνο τι έκανε το 2017 ο Γιάννης Ζερβάκης στον Κώστα Γκελαουζο, παίρνοντας του τη νίκη μέσα από τα χέρια…

 

Με όλα αυτά κατά νου, θεωρώ ότι θα απολαύσουμε έναν όμορφο αγώνα. Τα προτεινόμενα περάσματα που παρατίθενται στον πίνακα στηρίζονται στην αρχή που ανέκαθεν πρέσβευε ο γράφοντας – δεν εκκινούμε ποτέ κινούμενοι ταχύτερα από το συνολικό μέσο ρυθμό του αγώνα μας. Αντίθετα, στα 3 πρώτα πεντάρια κινούμαστε κατά τι αργότερα (ή έστω ίσα) από το συνολικό μέσο ρυθμό του αγώνα μας, για να μας βρει το τελευταίο κομμάτι δυνατούς κι έτοιμους να κυνηγήσουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε. Επιλέξτε την επίδοση – στόχο, απαντήστε ειλικρινά στον εαυτό σας στην κρίσιμη ερώτηση (την έχω;) και το αποτέλεσμα θα σας δικαιώσει.

Εάν λοιπόν την προσεχή Κυριακή αγωνιστούν ο απάτσι Γκούρλιας, ο αέρινος Τάσσης, ο κομμάντο Γκελαούζος κι ο αριστούχος Καραϊσκος και κυνηγήσουν το 1:07’10’’ (νο3 του πίνακα) θα επιλέξουν να είναι συνεχώς στα κόκκινα, όταν το 1:08’02’’ είναι σαφώς πιο ασφαλές (η «πράσινη» περιοχή που γράφαμε νωρίτερα…). Αντίστοιχα για τις κυρίες, η καμικάζι Πριβιλέτζιο, η ταλαντούχα Καρακατσάνη, η έμπειρη κι εμφατική Ασημακοπούλου, η γαλήνια κι ήρεμη Λεοντιάδου, η ανερχόμενη και μαχητική Τσαπάκη Ειρήνη, και η μειλίχια και συναισθηματική Βασιλάκου, θα κινηθούν μεταξύ του 1:18’05’’ (φουλ κόκκινο) και του πιο ασφαλούς 1:19’05’’. Και αν μου επιτρέπεται η πρόβλεψη (παρ’ ότι δεν υπάρχουν δεδομένα από προηγούμενες διοργανώσεις στη διαδρομή) θεωρώ ότι ο πρώτος νικητής θα φτάσει στο 1:07’30’’ (συν/πλην 30’’), η δε πρώτη νικήτρια στο 1:18’40’’ (συν/πλην 40’’).

Να θυμάστε ότι η διαδρομή δεν προσφέρεται για ρεκόρ, κυνηγήστε το στη Θεσσαλονίκη. Απολαύστε τον αγώνα – και αν δεν πιάσετε τον στόχο σας, να θυμάστε ότι υπάρχει πάντα η επόμενη φορά. Δείτε την περίπτωση της Γκλόριας Πριβιλέτζιο – μετά από μια άτυχη μέρα στη Βαλένθια επέστρεψε αγωνιστικά σοφότερη και πολύ δυνατότερη, και με μια άριστη εμφάνιση έφερε ένα εμφατικό 2:37’09’’ στη Σιένα. Ό,τι δε μας σκοτώνει, μας κάνει πιο δυνατούς. Εύχομαι το ίδιο για το Μαλτέζο και για τις Βασιλάκου και Καρακατσάνη.

Φίλοι μου καλοί, αυτό που αγαπάτε, μην το διαπραγματεύεστε. Η ζωή των αθλητών είναι μεν σύντομη, αλλά ονειρική – ακόμη κι αν η καθημερινότητα φέρνει προσκόμματα και δυσκολίες… Για να διοικείτε στον αγώνα, τρέχοντας μόνοι σας, θα πρέπει να έχετε μάθει να διοικήστε από τους μέντορές σας – παιδαγωγούς, προπονητές, γυμναστές. Ακούστε τους, εμπιστευτείτε τους, κι όταν τους αμφισβητείτε να γίνεται εποικοδομητικά – και θα ρθουν οι επιδόσεις κι οι επιτυχίες. Δυο θα είναι πάντα οι σύντροφοί σας προς την επιτυχία. Το μυαλό σας, που πρέπει να γυμνάζετε διαρκώς, ακριβώς όπως ασκείτε και τους μύες σας, και να τροφοδοτείτε με νέα ερεθίσματα και προκλήσεις. Στα δύσκολα, αυτό σας φωνάζει «κράτα»! Το μυαλό θα οδηγήσει το σώμα. Το μυαλό το σπέρνουν στα στάδια, κι όποιος προλάβει να μπει, παίρνει. Δεν έχει ζύγια, δεν το πουλάνε στη λαϊκή ή στο σχολείο. Και ή το χεις, ή προσπαθείς να αποκτήσεις όσο περισσότερο μπορείς. Γι αυτό λέμε σκέφτομαι άρα υπάρχω. Και μετά έρχεται η ψυχή κι η θέληση, που φωνάζουν «προχώρα, θα νικήσεις»! Όταν η σκληρή δουλειά (αθλητικά, σωματικά και νοητικά) συνδυάζεται με την ψυχή, η τύχη θα δείτε, ακολουθεί… Το είναι μας είναι το μυαλό μας, και τα καλά είναι στα δύσκολα και στις ανηφόρες. Νίκη λοιπόν, όπου έχουμε νικηθεί!

ΥΓ. Κατά Erich Fromm, ο ανώριμος έρωτας λέει «σ’ αγαπώ επειδή σε χρειάζομαι». Ο ώριμος έρωτας λέει «σε χρειάζομαι επειδή σ’ αγαπώ». Κατ’ αντιστοιχία, ο ανώριμος αθλητής λέει «τρέχω επειδή το χρειάζομαι». Ο ώριμος αθλητής λέει «το χρειάζομαι επειδή τρέχοντας ζω το όνειρο».

Αντί επιλόγου…

Ολυμπιακό καλοκαίρι το εφετινό, και δεν θα μπορούσαμε να μην καταθέσουμε δυο σκόρπιες σκέψεις…

Απολαύσαμε για άλλη μια φορά τον μεγαλύτερο όλων των εποχών Eliud Kipchoge. O κορυφαίος Ολυμπιονίκης των ρεκόρ, ο άνθρωπος που έσπασε (έστω κι άτυπα) το φράγμα των 2 ωρών, ο σεμνός κι υπέροχος, παράδειγμα κι υπόδειγμα για όλους, τόσο αθλητικά όσο κι εξωαγωνιστικά. Ό,τι κι αν πούμε φαντάζει λίγο, και σίγουρα δεν αρκεί ο χώρος εδώ. Κρατήστε ωστόσο τα παρακάτω.

Πουθενά δε θα δείτε να φεύγει γρηγορότερα από τον συνολικό μέσο ρυθμό… Τυχαίο; Δε νομιζω…

Αλλά και η «δικιά μας» Αντιγόνη Ντρισμπιώτη, όγδοη Ολυμπιονίκης στο βάδην, στην τρίτη της συμμετοχή σε Ολυμπιάδα και στα 37 της χρόνια παρακαλώ πέτυχε μεγάλη επίδοση (20 χλμ. Βάδην, 1:31’24’’). Δείτε λίγο την κούρσα της: Περνάει το πρώτο δεκάρι σε 46’10’’, και κόβει 56’’ στο δεύτερο μισό του αγώνα (45’14’’). Όσο για την κατάταξή της: 48^η στο 5^ο χλμ, 34^η στο 10^ο, 22^η στο 15^ο, και τελικά 8^η στο 20^ο. Για να καταλάβετε πόσο μεγάλη επίδοση έκανε, στα τελευταία 5 χιλιόμετρα κερδίζει 14 (!) θέσεις στην κατάταξη! Άλλο ένα μάθημα για την αξία της υπομονής…

Πολλά συγχαρητήρια αξίζουν σε όλους τους συμμετέχοντες στους αγώνες του Τόκυο. Θα θελα να σταθώ ειδικά στους συντοπίτες μας κρητικούς που εκπροσώπησαν τη χώρα μας σε αυτήν την κορυφαία αθλητική διοργάνωση.

Ο 5^ος Ολυμπιονίκης Γκολομέεφ, που μεγάλωσε στο Ηράκλειο και έκανε τα πρώτα του αθλητικά βήματα υπό την επίβλεψη του αείμνηστου πατέρα και προπονητή του, στο Εθνικό Κολυμβητήριο Ηρακλείου. Η Άννα Ντουντουνάκη, 9^η Ολυμπιονίκης, από τα Χανιά. Οι Μιχάλης Αναστασάκης και Χρήστος Φραντζεσκάκης (σφύρα), από τη Νέα Χώρα Χανίων αμφότεροι. Οι Δημήτρης Σκουπάκης και Κώστας Γαλανίδης (ασημένιοι Ολυμπιονίκες στο πόλο), επίσης από τα Χανιά. Ο Απόστολος Παπαπαστάμος (Κολύμβηση, Χανιά), κι ο Πολυχρόνης Τζωρτζάκης (Ποδηλασία, Χανια. Και τελευταία (αλλά πολύ ψηλά στην καρδιά μου) η αρχόντισσα από το Ηράκλειο, η Ειρήνη Βασιλείου (400μ). Η Ειρήνη μεγάλωσε, γαλουχήθηκε κι άνθισε αθλητικά δίπλα στο σπίτι της, υπό τις οδηγίες του εξαιρετικού προπονητή της κου Αριστείδη Βισκαδουράκη, στο «δικό μας» Εθνικό Στάδιο Ελευθερίας. Ειρήνη θεωρώ ότι θα πήγαινες ακόμη καλύτερα, αλλά σου έλειπε η αδερφή σου η Άννα. Δεν πειράζει – και μόνο η συμμετοχή στους Ολυμπιακούς Αγώνες είναι η μεγαλύτερη τιμή και το απόλυτο όνειρο για έναν αθλητή… H Ειρήνη Βασιλείου κι ο Αναστάσιος Βλατακης παντρεύτηκαν στις 21 Αυγούστου. Εύχομαι μέσα από την καρδιά μου βίο ανθόσπαρτο και κάθε καλό στην κοινή σας ζωή! Σας αφιερώνω τη συνταγή της ευτυχίας, όπως την είδα στη Συλλογή Τραγουδιών των εκδ. Τοπάλη (Κατερίνα Ξεναριου): «Καυγαδίζαμε με τη γυναίκα μου για το βάψιμο του σαλονιού. Εγώ έλεγα κόκκινο, εκείνη μπλε. Και τι κάνατε τελικά? Συμβιβαστήκαμε. Έγινε μπλε!»

 

Όπως καταλαβαίνεις Αναστάση, θα συμβιβάζεσαι στο μπλε! Το κουμάντο το χουν οι γυναίκες μας, το μπλε θα υπερισχύει!! Αναστάση, Ειρήνη, κάθε καλό!

Με τιμή, Στέφανος Αντωνάκης

Ηράκλειο, 03/09/2021