Η πελματιαία περιτονίτιδα είναι μία από τις πιο κοινές αιτίες του πελματιαίου πόνου στη φτέρνα τόσο στους δρομείς όσο και στους μη δρομείς .Ο υψηλότερος κίνδυνος εμφάνισης της πελματιαίας περιτονιίτιδας είναι μεταξύ 40 και 60 ετών. Εμφανίζεται τόσο σε άνδρες όσο και σε γυναίκες.

Χαρακτηριστικά της πελματιαίας περιτονίτιδας

 Η πελματιαία περιτονίτιδα παρουσιάζεται με πόνο και ευαισθησία στην Έσω επιφάνεια του πέλματος στην πτέρνα (φύμα της περνάς.).Δείτε το πράσινο βέλος παρακάτω για την τυπική θέση του πόνου της πελματιαίας περιτονιίτιδας.

 

Συμπτώματα της πελματιαίας απονεύρωσης

*Πόνος και δυσκαμψία κατά την έναρξη των πρώτων βημάτων νωρίς το πρωί

*Πόνος που αυξάνεται με δραστηριότητες που φέρουν το βάρος του σώματος π.χ. τρέξιμο, παρατεταμένο περπάτημα, ορθοστασία κ.λπ.

Η ένταση του πόνου μπορεί να ποικίλει. Σε ήπια περιστατικά ο πόνος μπορεί να είναι χαμηλού βαθμού και μικρής έντασης και ο αθλητής /ασθενής να έχει περισσότερο  ένα αίσθημα δυσκαμψίας. Σε σοβαρότερα περιστατικά ή όταν ο τραυματισμένος ιστός επιδεινωθεί ο πόνος μπορεί να είναι πολύ έντονος και συχνά αναφέρεται ως «ανυπόφορος» και μερικές φορές ακόμη ο αθλητής μπορεί να αναφέρει πως νιώθει μαχαιριές στο πέλμα

Ειδικά οι δρομείς μπορεί να βιώνουν τα εξής:

*Ακαμψία κατά την αρχή του τρεξίματος που μειώνεται μετά την προθέρμανση.

*Πόνος που αυξάνεται με τονμεγαλύτερο όγκο προπόνησης  (Load /volume training) και την αύξηση τηςέντασης της προπόνησης (intensyty , intervall).

*Αυξημένος πόνος και δυσκαμψία στην περιοχή της φτέρνας 24 ώρες μετά την άσκηση (δηλαδή το επόμενο πρωί).

 

Διάγνωση της πελματιαίας περιτονίτιδας

Η λήψη ενός πλήρους και λεπτομερούς ιστορικού σε συνδυασμό με τα θετικά ευρήματα της ευαισθησίας ή πόνου κατά την ψηλάφηση στο εσωτερικό του πέλματος και ιδιαίτερα στην περιοχή της πτέρνας ( calcaneus tuberacle) είναι δύο βασικά διαγνωστικά χαρακτηριστικά που χρησιμοποιούνται για την ακριβή διάγνωση της πελματιαίας περιτονίτιδας.

Η διαγνωστική απεικόνισηθα πρέπει να εξεταστεί εάν υπάρχει έντονη υπόνοια για άλλη διάγνωση .

Η ακτινογραφία μπορεί να εμφανίζει ασβεστοποιήσεις στους μαλακούς ιστούς γύρω από τη φτέρνα ή οστεόφυτα στον πρόσθια της πτέρνας (άκανθα). 50% των ασθενών με πελματιαία περιτονίτιδα και πάνω από 19% των ατόμων χωρίς πελματιαία περιτονίτιδα έχουν άκανθα φτέρνας. Η παρουσία ή η απουσία άκανθας φτέρνας δεν είναι χρήσιμη για τη διάγνωση της πελματιαίας περιτονίτιδας.

Το σπινθηρογράφημα μπορεί να δείξει αυξημένο σήμα στην περιοχή της πτέρνας και οι μαγνητική τομογραφία, μπορεί να δείξει πάχυνση της πελματιαίας περιτονίας. Ωστόσο, η ακρίβεια αυτών των εξετάσεων παραμένει ασαφής. Σε μακροχρόνια περιστατικά όμως η αθλητές που δεν ανταποκρίνονται κατάλληλα στην θεραπεία, μπορεί να χρειαστεί η μαγνητική τομογραφία για να εκτιμήσουμε τυχόν άλλες πιθανές αιτίες των συμπτωμάτων του αθλητή/ασθενή.

Στάδια Θεραπείας της πελματιαίας περιτονίτιδας

Η αποκατάσταση της πελματιαίας περιτονίτιδας έχει πολλές ομοιότητες με τη θεραπεία και την αποκατάσταση των παθήσεων του τένοντα και συγκεκριμένα των τενοντοπαθειών. 

Φάση Ι: Μείωση πόνου/συμπτωμάτων

Στο πρώτο στάδιο αποκατάστασης ο στόχος είναι να προσπαθήσουμε να μειώσουμε τον πόνο και τα συμπτώματα όσο το δυνατόν γρηγορότερα.

-Αποφόρτιση                     

-Manual therapy

-Πάγος                             

-Tape/Orthotics/Hell wedges

-NSAIDS                         

-Prp injection

-Isometric exercise           

 

Φάση ΙΙ: Αποκατάσταση μέσω της τροποποίησης και της διαχείρισης του προπονητικού προγράμματος ( Τροποποίηση και έλεγχος των προπονητικών φορτίων)

Το δεύτερο στάδιο είναι η στοχευόμενη αποκατάσταση της τραυματισμένης δομής και ιστών μέσω ενόςπροοδευτικού και ελεγχόμενουπρογράμματος άσκησης, σε συνδυασμό με στρατηγικές για την κατάλληλη φόρτιση της πελματιαίας απονευρωσης ενώ παράλληλα αναρρώνει. Κατά τη διάρκεια αυτού του σταδίου αποκατάστασης ο αθλητήςμπορεί να βιώσει «εξάρσεις» στα συμπτώματα. Αυτές οι εξάρσεις των συμπτωμάτων συνήθως γίνονται όλο και λιγότερο με την πάροδο του χρόνου και όταν εμφανίζονται το ιδανικό θα είναι να έχουν όλο και μικρότερη ένταση.

-isometric exercise

-isotonic exercise

-Energy storage exercise

Διαχείριση φορτίων

Η αποφόρτιση και ηδιαχείρισης των φορτίων προπόνησηςστην αρχική φάση του προσβεβλημένου ποδιού σημαίνει μείωση της πρόσκρουσης φόρτισης του ποδιού. Δεν υπάρχουν καθορισμένοι «κανόνες» ή επιστημονικά καθιερωμένα πρωτόκολλα για το πώς ακριβώς να αποφορτίσετε ένα πόδι από πελματιαία περιτονίτιδα. Γίνεται περισσότερο με την «αίσθηση» και την ανταπόκριση των συμπτωμάτων σύμφωνα με τις οδηγίες του θεράποντος ιατρού.

Μια προσέγγιση είναι η μείωση της φόρτωσης κατά το ήμισυ. Για παράδειγμα, αν είστε δρομέας που πάσχει από επίμονη πελματιαία περιτονίτιδα που τρέχει 50 χιλιόμετρα την εβδομάδα. Μια προσέγγιση για τη μείωση των φορτίων στο συμπτωματικό πόδι θα μπορούσε να είναι η άμεση μείωση του όγκου τρεξίματος του δρομέα κατά 50%, σε τρέξιμο 25 χιλιομέτρων την εβδομάδα. Εάν τα συμπτώματα παραμείνουν αμετάβλητα ίσως χρειαστεί μια περαιτέρω μείωση 50% στον τρέχοντα όγκο. Εάν τα συμπτώματα παραμείνουν με αυτές τις δύο μειώσεις 50% τότε μπορεί να απαιτηθεί πλήρης ανάπαυση. Οι ίδιες αρχές αποφόρτισης μπορούν να ισχύουν και για τους μη δρομείς που πάσχουν από πελματιαία περιτονίτιδα.

 

Θεραπεία μέσω προγράμματος άσκησης

Πρόγραμμα άσκησης για την ενίσχυση της πελματιαίας περιτονίας.

Το 2014 ο Rathleff et al.(Rathleff MS, Mølgaard CM, Fredberg U, et al. High-load strength training improves outcome in patients with plantar fasciitis: A randomized controlled trial with 12-month follow-up. Scand J Med Sci Spor 2014:n/a-n/a doi: 10.1111/sms.12313[published Online First: Epub Date) Βρήκε ένα προοδευτικό πρόγραμμα άσκησης φόρτισης χρησιμοποιώντας μια τροποποίηση για την εκγύμναση του γαστροκνημίου (με μια πετσέτα κάτω από τα δάκτυλα) για την αποτελεσματική θεραπεία της πελματιαίας περιτονίτιδας.

Οδηγίες για την άσκηση

-Εβδομάδες 1-2: 3x 12rep (κάθε δεύτερη μέρα).

-Εβδομάδες 2-4: 4x10reps προσθέτοντας βιβλία σε ένα σακίδιο για να γίνει βαρύτερο.

-Εβδομάδες 4+: 5x 8reps προσθέτοντας βιβλία σε ένα σακίδιο για να γίνει βαρύτερο.

**(3 sec on way up (concentric phase) 2 sec hold at the top (isometric phase) and a 3 sec lowering down (eccentric phase), giving a total of 8 sec per repetition.

Μηχανισμός λειτουργίας της άσκησης

-Η υψηλή φόρτιση μπορεί να διεγείρει και να αύξηση τη σύνθεση κολλαγόνου και έτσι να διευκολύνει την φυσιολογική δομή του τένοντα. Με αυτή τη βελτιωμένη δομή, η πελματιαία fascia αναπτύσσει καλύτερη ανοχή σταφορτία και επομένως καλύτερα αποτελέσματα.

-Βελτίωση του εύρους κίνησης στην ραχιαία κάμψη στην άρθρωση του αστραγάλου και βελτιωμένη μυϊκή δύναμη στους μύες των ποδιών.

Βασίλης Φραγκιαδάκης - Χειροπρακτικός , Φυσιοθεραπευτής Μ.Τ.